هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
علائم خرابی کنتاکتور
دسته بندی:
آموزش ,
کاربرد زیاد کنتاکتور دلیل اصلی خرابی این قطعه در مدار است. آشنایی با نشانه‌های خرابی این قطعه می‌تواند از آسیب و ضرر جبران‌ناپذیر بعدی به دیگر بخش‌های مدار یا دستگاه‌ها جلوگیری کند. با ما همراه باشید تا با علائم خرابی کنتاکتور دقیق‌تر آشنا شویم.
مهم ترین علائم خرابی کنتاکتور چیست؟
بی‌شک یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین تجهیزات در برق صنعتی و سیستم‌های قدرت، کنتاکتور است. در این مقاله قصد آن را داریم تا شمارا با این تجهیز پرکاربرد آشنا کنیم و مطالبی را در جهت نحوه عیب‌یابی آن و علائم خرابی کنتاکتور برایتان بازگو کنیم؛ پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
کنتاکتور چیست؟
یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین تجهیزات در برق صنعتی و سیستم‌های قدرت، کنتاکتور است که در ولتاژها و جریان‌های مختلفی در بازار ارائه می‌شوند. در ساده‌ترین تعریف، کنتاکتور یک دستگاه سوئیچینگ (کلید زنی) الکتریکی است که برای خاموش و روشن کردن یک مدار الکتریکی استفاده می‌شود. به عبارتی کار اصلی کنتاکتور کنترل جریان است. وجود کنتاکتور در مدار سبب می‌شود با به وجود آمدن یک جریان کوچک در ورودی، یک جریان بزرگ در خروجی قطع و وصل شود.
کنتاکتور یک نوع خاص از رله است اما یک تفاوت پایه‌ای بین کنتاکتور و رله وجود دارد و آن این است که کنتاکتور بیشتر در دستگاه‌هایی کاربرد دارد که ظرفیت تحمل جریان بالاتری دارند درحالی‌که رله برای دستگاه‌هایی با جریان پایین‌تر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
کنتاکتور ساختاری به‌هم‌پیوسته دارد و به‌راحتی قابل‌نصب است.
برای خرید کنتاکتور زیمنس می توانید به فروشگاه داماس زیمنس مراجعه کنید و یا به صورت غیر حضوری سفارش خود را ثبت کنید.
عملکرد کنتاکتورها به چه صورت است؟
کنتاکتور در دستگاه‌هایی استفاده می‌شود که باید به‌طور مکرر با قطع و وصل مدار خاموش و روشن شود. نحوه عملکرد کنتاکتور بسیار ساده می‌باشد، جریانی که در کنتاکتور جریان دارد، بوبین کنتاکتور را برق‌دار می‌کند سپس بوبین برق‌دار شده یک میدان مغناطیسی را ایجاد می‌کند.
این میدان باعث حرکت جوشن (آرمیچر) کنتاکتور می‌شود و درنهایت مدار بین کنتاکت‌های ثابت و متحرک کنتاکتور توسط یک کنتاکت بسته (به انگلیسی Normally Close به‌اختصار NC) تکمیل می‌شود و این امکان را فراهم می‌کند تا جریان از طریق کنتاکت‌ها به بار منتقل شود. زمانی که جریان کنتاکتور قطع شود، بوبین بی‌برق شده و مدار را باز می‌کند. به‌بیان‌دیگر، تعدادی کنتاکت باز، بسته و تعدادی کنتاکت بسته، بازخواهد شد. چون لازم است که از تمام کنتاکت‌های کنتاکتور جریان یکسانی عبور کند، کنتاکتورهای استانداردشده معمولاً سه کنتاکت اصلی برای مدار فرمان دارند.
مقدار کمی از جریان جاری در کنتاکتور توسط بوبین مصرف می‌شود، برای کاهش این برق مصرفی، مدارات اقتصادی به کار گرفته می‌شوند که هزینه برق هدر رفت را کاهش دهد.
یکسری اطلاعات را باید قبل از تست کردن بدانید؛ زیرا بدون دانستن آن اطلاعات، صحبت در رابطه با نحوه تست کردن و شناخت علائم خرابی کنتاکتور بسیار پیچیده می‌شود؛ اما آن اطلاعات چیست؟
مطلب پیشنهادی : مطالعه مقاله علت رگباری زدن کنتاکتور
مشخصه‌های کنتاکتور برای یافتن علائم خرابی کنتاکتور
جریان دائمی (Ith2):
جریان دائمی جریانی است که کنتاکت‌های قدرت می‌تواند در شرایط کار عادی بدون قطعی و در زمان نامحدود تحمل کند.
ولتاژ کار نامی (Ue):
ولتاژ کار نامی مربوط به اتصال‌دهنده (کنتاکت‌ها) بوده و میزان ولتاژی است که کنتاکت‌ها می‌توانند با جریان کار نامی در این ولتاژ مورداستفاده قرار گیرند.
ولتاژ عایقی نامی (Ui):
ولتاژ عایقی نامی استحکام عایقی بین عضوهای اتصالی را مشخص می‌کند. این ولتاژ با حروف اختصاری Ui روی کنتاکتورها نشان داده می‌شود.
ولتاژ تغذیه نامی (Uc):
ولتاژ تغذیه نامی ولتاژی است که باید به بوبین کنتاکتور اتصال یابد. این ولتاژ را با Uc نشان داده و هیچ‌گونه ارتباطی با ولتاژ کار نامی نداشته و معمولاً مقدار آن روی بوبین کنتاکتور نوشته می‌شود.
جریان اتصال کوتاه (Is):
جریان اتصال کوتاه مقدار جریانی است که کنتاکت‌ها می‌توانند در زمان اتصال کوتاه تحمل نمایند.
کنتاکتور سه فاز چیست؟
کنتاکتور که در زبان انگلیسی به آن contactor می‌گویند یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین تجهیزات کنترل مدار است که بیشتر برای ولتاژهای بالا ازجمله برق سه فاز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
البته کنتاکتورها به دودسته کنتاکتور تک فاز و کنتاکتور سه فاز تقسیم می‌شوند که در ظاهر عملکردی شبیه به رله دارند، اما درواقع از رله قوی‌تر عمل می‌کنند، به‌نحوی‌که تحمل جریان بسیار بالاتری را دارند. به عنوان مثال رله‌ها می‌توانند حداکثر جریان‌های 5 تا 10 آمپر را کنترل کنند، در حالیکه کنتاکتورهای سه فاز ظرفیت جریان 9 آمپر تا 1250 آمپر را دارند.
ساختار کنتاکتور سه فاز به این صورت است که از چندین کنتاکت تشکیل‌شده که اکثر آن‌ها در حالت باز قرار دارند که کنتاکت‌های باز کنتاکتور را با علامت اختصاری NO مشخص می‌کنند. وقتی مدار الکتریکی نیاز به باز و بسته شدن دارد، کنتاکت‌های کنتاکتور به‌سرعت هر چه تمام باز و بسته می‌شوند.
جالب است بدانید که کنتاکتورها اغلب برای کاربردهای سه فاز طراحی شده‌اند تا از خطرات احتمالی در ولتاژ بالا از قبیل اتصال کوتاه در مدار جلوگیری کنند. سرعت کلید زنی یا سوئیچینگ کنتاکتورهای سه فاز بسیار بالاست و مصرف برق بالایی دارد.
از همه مهم‌تر اینکه کنتاکتورهای سه فاز فقط در برق صنعتی کاربرد ندارند، بلکه در سیم‌کشی برق ساختمان نیز می‌توان از کنتاکتورها به‌منظور کنترل قطع و وصل جریان برق در خانه استفاده کرد.
به این صورت که کل برق ساختمان را روی یک کنتاکتور وصل کرده و بعد از کنتاکتور را به یک کلید فرمان اتصال می‌دهیم. حتی می‌توانیم یک محافظ برق هم به کنتاکتور برق ساختمان اضافه کنیم تا اگر به هر دلیلی در برق ساختمان نوسان ایجاد شد، محافظ برق کنتاکتور و کل ساختمان را قطع کرده و از خسارات ناشی از نوسانات جلوگیری کند.
دو نوع کنتاکتور سه فاز داریم: کنتاکتور قدرت و کنتاکتور فرمان.
نحوه تست کنتاکتور سه فاز چگونه است؟
تست کنتاکتور سه فاز در مواقعی لازم می‌شود که این قطعه خراب‌شده باشد و ازآنجاکه قیمت خرید کنتاکتور سه فاز به نسبت بالاست، منطقی‌ترین و ارزان‌ترین اقدام این است که ابتدا از سالم و یا معیوب بودن کنتاکتور مطمئن شویم و بعدازآن برای تعویض و یا تعمیر این قطعه اقدام کنیم. و لازمه این موارد شناخت علائم خرابی کنتاکتور می باشد.
ازآنجاکه تست کنتاکتور سه فاز در حالت نصب خطرناک است، باید ابتدا کنتاکتور سه فاز را از مدار جدا کنیم. پس برای اینکه دوباره برای نصب و سیم‌کشی آن دچار مشکل نشویم، توصیه می‌کنیم ابتدا محل ورودی سیم‌ها را شماره‌گذاری کنید و بعد کنتاکتور را از مدار خارج کنید.
تست کنتاکتور سه فاز شامل دو مرحله تست بوبین و تست پلاتین‌های کنتاکتور می‌شود. برای انجام این کار لازم است تا ابزار زیر را آماده کنیم:
- یک منبع تغذیه برای تأمین ولتاژ موردنیاز
- مولتی متر دیجیتال
- سیم برق
تست بوبین کنتاکتور
اگر چه همه کنتاکتور ها طریقه تست یکسانی دارند منتها ما در این بخش قصد داریم به صورت خاص تست بوبین کنتاکتور زیمنس را بررسی کنیم و بخش های مختلف کنتاکتور برند زیمنس رامورد بررسی قرار دهیم
برای تست کنتاکتور سه فاز ابتدا ولتاژ موردنیاز بوبین (تحریک) کنتاکتور را به آن اعمال کنید، با این کار باید یک‌صدای «کلیک» شنیده شود و تکانی را روی کنتاکتور احساس کنید. بعضی از کنتاکتورها ممکن است نوعی نشانگر مکانیکی داشته باشند که با تحریک کنتاکتور جابه‌جا شوند.
اگر نتیجه این مرحله مطابق انتظار بود، به مرحله بعد می‌رویم. اگر موارد بالا حاصل نشد، احتمالاً بوبین کنتاکتور آسیب‌دیده و نیاز به تعویض آن است.
تست پلاتین‌ها
با استفاده از یک مولتی‌متر دیجیتال یا آنالوگ وضعیت کنتاکت‌ها را بررسی می‌کنیم، برای این کار مولتی‌متر را در حالت تست اتصال کوتاه (تست بوق) یا تست اهم قرار می‌دهیم:
اگر کنتاکتور را با اعمال ولتاژ به بوبین تحریک کردیم، باید بااتصال پراب‌های مولتی‌متر بین L1-T1 و L2-T2 و L3-T3 اتصال کوتاه نشان دهد یا مقدار اهم حدود صفر (بین 10 تا 50) خوانده شود.
اگر کنتاکتور تحریک نباشد، باید با اتصال پراب‌های مولتی‌متر بین ترمینال‌های L1-T1 و L2-T2 و L3-T3، مدار اتصال باز یا اهم بی‌نهایت ببینیم.
هر دو تست فوق و برای هر سه ترمینال باید انجام شود. اگر نتایج مطابق آنچه شرح داده شد، نبود، یعنی پلاتین مشکل دارد و باید پلاتین‌ها تعویض گردد.
نحوه تست کنتاکتور تک‌فاز چگونه است؟
مراحل تست و عیب‌یابی برای کنتاکتور تک‌فاز نیز کاملاً مشابه تست کنتاکتور سه فاز است.
دلیل و علائم خرابی کنتاکتور ها به چیست؟
1.اتصال کوتاه شدن کنتاکتور
علت احتمالی این امر می‌تواند؛ کار کردن کنتاکتور در یک محیط پر از رطوبت، گردوغبار، پر بخار، یا گازهای خورنده و یا جرقه گیر (Arc chute) دچار آسیب یا افتادگی شده و اتصال کوتاه در طرفِ بار، باعث ایجاد اتصال کوتاه در کنتاکتور می‌شود.
2.جوش خوردگی کنتاکتور به علت شوک الکتریکی
علت احتمالی این امر می‌تواند؛ اتصال کوتاه شدن کنتاکتور در طرف بار و یا اعمال اضافه‌بار به کنتاکت (اتصال) کنتاکتور باشد.
3.هسته آهنی کنتاکتور نمی‌تواند بالا بپرد
علت احتمالی این امر می‌تواند؛ ولتاژ منبع تغذیه کم است و یا اشکالی در حلقه کنترل کنتاکتور به وجود آمده است یا اینکه برق وصل نمی‌شود.
علت صدای ویز ویز دادن کنتاکتورهای زیمنس چیست؟
یکی از علت‌های شایع خرابی کنتاکتورها، کثیفی کنتاکت‌های آن است. همچنین ممکن است به دلیل شل بودن اتصالات قدرت کنتاکتور به‌مرور خراب شود. در هر دو صورت چه کثیفی کنتاکت‌ها و چه شل بودن اتصالات، اتصال دقیق و کامل کنتاکت‌ها برقرار نمی‌شود درنتیجه سطح مؤثر کافی برای عبور جریان به وجود نمی‌آید و این باعث گرم شدن و داغ شدن و درنهایت سوختن کنتاکتور می‌شود.
یکی دیگر از علت‌های و علائم خرابی کنتاکتور ها سوختن بوبین آن‌هاست. اگر حفاظت لازم جریان و ولتاژی برای بوبین در نظر گرفته نشود حتی ممکن است منجر به آتش گرفتن کنتاکتور شود.
سخن پایانی
ما در گروه تولید محتوای داماس زیمنس سعی داریم تا با کمک متخصصین مجموعه داماس و منابع اختصاصی و اصلی شرکت زیمنس مطالب مفید را در زمینه آشنایی با علائم خرابی کنتاکتور در اختیار شما عزیزان قرار دهیم .
سئوالات فنی خود در رابطه با علائم خرابی کنتاکتور را می توانید از بخش نظرات این مقاله با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت متخصصین مجموعه پاسخ دهند .
همچنین برای کسب اطلاعات فنی بیشتر می توانید با دفتر مرکزی داماس زیمنس نمایندگی زیمنس (وارد کننده تجهیزات برق صنعتی زیمنس در ایران) تماس بگیرید.
